…Przebiegała pod hasłem „Czy zwyciężyła wolność? 9 lat po upadku komunizmu.”
Poprzedzona była bezpośrednio ciekawą inicjatywą. Już od dawna wolnościowcy z Ameryki i Europy Zachodniej dostrzegali pewne skrępowanie, niewielką aktywność i brak swobody większości uczestników z krajów byłego bloku radzieckiego spowodowane niskim poziomem znajomości języka angielskiego. Aby chociaż częściowo temu zaradzić przed tegoroczną konferencją w Giruliali pod Kłajpedą na Litwie zorganizowano intensywne, bardzo tanie (praktycznie w cenie wyżywienia i noclegu na kampingu) seminarium z języka angielskiego, w trakcie którego uczestnicy, pod okiem amerykańskich lektorów, studiowali oryginalne teksty, należące do kanonu klasycznego liberalizmu. Korzyść była wieloraka: doskonalenie języka, poznawanie ideologii wolności, wypoczynek nad morzem, zainicjonowanie więzów pomiędzy libertarianami z różnych krajów oraz możliwość zwiedzenia ciekawych miejsc.
Właściwa konferencja rozpoczęła się 24 sierpnia i już sama lokalizacja konferencji we Wschodnim Berlinie, u zbiegu byłej Alei Lenina i ulicy Ho Szi Mina stanowiła symboliczną scenerię dla rozważania relacji między upadkiem komunizmu a wolnością. Pierwszy referat na temat moralności rynku wygłosił szwajcarski przedsiębiorca i publicysta Christian Michel. Autor przypomniał, że rynek nie narzuca jakiejś swojej określonej moralności czy też raczej amoralności, a jedynie odzwierciedla moralne i amoralne pragnienia i postępki uczestniczących w nim stron (np. rynek, popyt na takie zjawiska jak prostytucja czy pornografia bierze się w znacznej części z braku miłości, którą trzeba w takiej sytuacji kupić lub jakoś zastąpić). Fundamentalny charakter tematu referatu jak również wspaniała realizacja stanowiła dobry wstęp dla późniejszych rozważań innych autorów. Kolejnym z nich był referat Huberta Jongena pt. Soveregin Society – New Hope for Liberty.
Charles Evans (prezes firmy Chyden Net, zajmującej się wspomaganiem firm i instytucji działających w internecie) przedstawił wykład na temat elektronicznego złota i jego znaczenia dla stworzenia potencjalnie wolnego społeczeństwa. Idea elektronicznego złota (e-gold) zakłada dokonywanie transakcji nominowanych w złocie a nie w targanych cyklicznymi kryzysami zaufania papierowych pieniądzach emitowanych przez poszczególne państwa. W przedstawianym (istniejącym) systemie rozliczeń zmiana właścicieli złota odbywa się na sposób zdematerializowany, jednak operator systemu rozliczeń gwarantuje pełne pokrycie elektronicznego złota w złocie realnym, zdeponowanym w różnych bankach (więcej na ten temat pod adresem http://www.e-gold.com).
Drugiego dnia Detmar Doering (dyrektor Liberales Institut będącego częścią Friedrich-Namnn Stiftung) wyjaśnił dlaczego niemiecki federalizm nie służy już ograniczeniu rządu lecz raczej przyczynia się do wzrostu wielkiego rządu, międzylandowych redystrybucji i życia wszystkich cudzym kosztem. W ten sam ton krytyki realizowanych obecnie programów rządowych wpisał się referat Josefa Simy (Liberalni Institut, Praga) na temat dużego rozdźwięku między retoryką byłego premiera Czech Waclawa Klausa, odwołującą się do postulatów austriackiej szkoły w ekonomii, a jego etatystyczną praktyką (na tle której jego obecny sojusz z socjalistami nie wydaje się już niczym nadzwyczajnym). Z jeszcze ostrzejszą krytyką rumuńskich władz z powodu zaprzepaszczonych szans wystąpił Cristian Comanescu. Podobnie krytycznie brzmiały głosy uczestników panelu poświęconego sytuacji w krajach Europy Wschodniej (uczestnicy z Rumunii, Czech, Serbii, Chorwacji, Litwy i Polski). Do tej samej grupy referatów można również zaliczyć wykład Frances Kendall z następnego dnia (prawnika, liderki południowoafrykańskiej Federal Party i działaczki lokalnej z Johanesburga) nt. wzrostu fascynacji władzą w RPA po zniesieniu apartheidu.
Jako że znaczna część amerykańskich libertarian to zwolennicy poglądów Ayn Rand olbrzymie poruszenie wywołał, wygłoszony trzeciego dnia, kolejny referat Christiana Michela nt. nieoczekiwanych ilustracji poglądów estetycznych Ayn Rand. Christian wykazał, że jej ideały estetyczne znajdują pełne ucieleśnienie w estetycznych doktrynach nazizmu i komunizmu okresu tzw. realizmu socjalistycznego. Jednak największe kontrowersje wzbudził referat profesora Hansa-Hermanna Hoppe (profesora ekonomii na University of Nevada). Wychodząc z libertariańskiego założenia o prawie jednostek i wspólnot do ustalenia własnych reguł prawnych i przepisów na terenie stanowiącym ich własność profesor Hoppe argumentował nie tylko za prawem do ograniczenia swobody imigracji w idealnym libertariańskim świecie, ale również za swobodą handlu przy równoczesnym ograniczaniu prawa do emigracji obecnie.
Kolejną interesującą grupę referatów stanowiły komputerowe prezentacje multimedialne. Leon Louw (trzykrotnie wraz z żoną Frances Kendall – nominowany do pokojowej nagrody Nobla, prawnik, ekonomista i komentator ekonomiczny) przedstawił bardzo zgrabnie zrealizowaną w celu wywarcia prowolnorynkowej presji na działaczy Kongresu Panafrykańskiego (organizacji de facto socjalistycznej) komputerową prezentację pokazującą ścisłą zależność między swobodą gospodarczą a wzrostem zamożności krajów, w tym również ich najbiedniejszych mieszkańców. Komputerowe możliwości uatrakcyjniania przekazywanej treści wykorzystał również Stefan Metzeler ze Szwajcarii ukazujący pożytki płynące ze stosowania szyfrowania wszystkiego co się da przy pomocy PGP (metoda szyfrowania przy pomocy dwóch kluczy: publicznego i prywatnego).
Inne referaty to: wystąpienie Mary Ruwart (autorki świetnej książki nt.wolnościowych sposobów radzenia sobie z problemami ekologicznymi) zawierający tezę o nieuchronności wolnościowego świata; prelekcja Philippe Natafa (wykładowcy ekonomii na Uniwersytetach Paris VI i IX) na temat ujemnych stron nowej waluty „EURO” oraz zalet waluty opartej na złocie. Następnie referat Ralpha Raico ukazujący pokrętne drogi wiary w socjalistyczne i komunistyczne idee. Hans-Hermann Hoppe wygłosił jeszcze dwa referaty: nt. austroliberalnej strategii rewolucji społecznej oraz, po niemiecku „Państwo jako fałszerz pieniędzy”. Prof. Ken Scholland przedstawił sytuację wydawania literatury wolnościowej w różnych krajach na przykładzie swej książki The Adventures of Jonatan Gullible (Przygody Januszka Naiwnego), wydanej już w kilkunastu krajach. Cristian Comanescu przedstawił referat nt. roli niezależnych od państwa intelektualistów w podchodzeniu państwa.
Stanisław Górka
Strona domowa Włodzimierza Gogłozy 